Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR)

**(ang. Corporate Social Responsibility, CSR) – odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo.**

Inną aktualną definicją jest definicja zawarta w normie Normie PN-ISO 26 000 – „odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko zapewniania przez przejrzyste i etyczne postępowanie które:

przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, w tym dobrobytu i zdrowia społeczeństwa;
uwzględnia oczekiwania interesariuszy;
jest zgodne z obowiązującym prawem i spójne z międzynarodowymi normami postępowania;
jest zintegrowane z działaniami organizacji i praktykowane w jej relacjach.”

CSR jest bardzo szerokim pojęciem, pod którym kryje się szereg różnych inicjatyw czy procedur. Najlepiej obrazują go obszary tematyczne, wyróżnione w Normie PN-ISO 26 000.

Poznaj praktyczny wymiar działań CSR korzystając z bazy dobrych praktyk.

Poznaj najnowsze publikacje o CSR w „Bazie wiedzy o CSR”

Jakie korzyści przynosi firmie prowadzenie odpowiedzialnego biznesu?

Korzyści strategii odpowiedzialności przedsiębiorstwa rozpatrywane powinny być w perspektywie długofalowej. Są to :

Wzrost zainteresowania inwestorów – Kredytodawcy są bardziej zainteresowani współpracą z odpowiedzialnymi firmami, które oprócz dobrych wyników finansowych zarządzane w sposób przejrzysty, odpowiedzialnie budują swój wizerunek i dobre relacje z otoczeniem. Dla wielu inwestorów wiarygodność finansowa firmy jest uzależniona od jej wiarygodności społecznej. Przeczytaj więcej o odpowiedzialnych inwestycjach w artykule Adama Grzymisławskiego „Czy odpowiedzialne inwestowanie się opłaca?”
Zwiększenie lojalności konsumentów i interesariuszy – Wzrost świadomości społecznej konsumentów powoduje, iż w swoich wyborach kierują się oni także zaufaniem do danej firmy i jej wizerunkiem. Rosnąca grupa konsumentów zwraca uwagę na „ekologiczność” produktu lub usługi, przestrzeganie zasad społecznej odpowiedzialności w procesie jego wytworzenia oraz ogólną reputację firmy. Przeczytaj więcej o zarządzaniu relacjami z interesariuszami w artykule Marcina Grzybka „Zarządzanie relacjami z interesariuszami jako jeden z elementów społecznej odpowiedzialności biznesu”.
Poprawa relacji ze społecznością i władzami lokalnymi – Udział firmy w życiu społeczności lokalnej, podejmowanie długofalowych i wymiernych inwestycji społecznych, ułatwia jej sprawne i bezkonfliktowe funkcjonowanie. Społeczna odpowiedzialność umożliwia jej trwałe zakorzenienie się w społeczności i pozyskanie przychylności jej mieszkańców, a także zdobycie zaufania władz samorządowych. Przejdź do publikacji „Dialog i budowanie relacji z interesariuszami by dowiedzieć się więcej. Szczególną rolę ma tutaj współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz budowanie partnerstw międzysektorowych.
Wzrost konkurencyjności – Wprowadzanie zasad odpowiedzialnego biznesu to jeden z atutów, dzięki którym firmy zdobywają przewagę konkurencyjną. Dla polskich firm przejrzysta polityka CSR może być jednym ze sposobów budowania swojej pozycji na rynkach światowych, gdzie oczekiwania dotyczące spełniania standardów odpowiedzialnego biznesu są bardziej oczywiste. Dowiedz się więcej o powiązaniach między CSR a innowacyjnością przedsiębiorstw z badania „Zrównoważona innowacyjność w polskich przedsiębiorstwach” oraz publikacji „Wspólna odpowiedzialność. Rola innowacji”.
Podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej firmy – Poprzez podejmowanie wyzwań społecznej odpowiedzialności firma podnosi swoje standardy postępowania wobec interesariuszy (pracowników, kontrahentów, klientów), a przez to unika kosztów „złego partnerstwa”. Zmiany te wpływają na kształtowanie kultury organizacyjnej firmy opartej na zaufaniu, odpowiedzialności i przejrzystości dla wszystkich zainteresowanych. Dowiedz się więcej na temat działań skierowanych do kontrahentów i partnerów biznesowych z publikacji „Wspólna odpowiedzialność – rola dostaw i zakupów” (PDF, 648 KB).
Kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy wśród pracowników – Społeczna odpowiedzialność firmy stanowi jeden z elementów pozafinansowego motywowania pracowników. Dzięki kodeksom etycznym, programom społecznym, dbałości o środowisko, wizerunek firmy w oczach pracownika ulega poprawie. Pracownicy z większym uznaniem odnoszą się do funkcjonowania firmy widząc, iż część jej aktywności skierowana jest na rozwiązywanie istotnych – również dla nich – problemów społecznych. Dowiedz się więcej o metodach komunikowania działań CSR różnym grupom interesariuszy z infografiki „Mapa Komunikacji CSR” (PDF, 340 KB).
Pozyskanie i utrzymanie najlepszych pracowników – Gdy poprawie ulega wizerunek firmy i rośnie do niej zaufanie wśród pracowników, to zwiększa się również atrakcyjność firmy na rynku pracy, co pozwala przyciągnąć nowych i zatrzymać najlepszych pracowników. Dowiedz się więcej o programach skierowanych do pracowników z broszury „Firma = Pracownicy” (PDF, 918 KB).

Jakie są narzędzia realizacji odpowiedzialnego biznesu?

Lista narzędzi stosowanych w zarządzaniu społeczną odpowiedzialnością jest obszerna i ściśle związana z kulturą organizacyjną firmy i profilem działalności. Do tych najszerzej stosowanych należą:

Kampanie społeczne czyli działanie ukierunkowane na zmianę postaw lub zachowań wybranej grupy odniesienia, przy pomocy mediów jako nośnika przekazu
Marketing zaangażowany społecznie (cause related marketing) jest uwzględnianiem w działalności firmy zarówno celów marketingowych jak i potrzeb społecznych;
Programy etyczne dla pracowników to przedsięwzięcie mające na celu integrowanie pracowników firmy wokół wspólnych wartości;
Raportowanie społeczne – proces przygotowania i publikacji dokumentu, który w transparenty sposób prezentuje obraz zarządzania i odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej (dowiedz się więcej z publikacji „Wspólna odpowiedzialność. Rola raportowania społecznego”)
Nadzór korporacyjny to zespół mechanizmów wykorzystywanych do kontrolowania i koordynowania zachowań różnych, mających własne interesy udziałowców, którzy współdziałają z kadrą zarządzającą w celu efektywnej realizacji stawianych przed spółką zadań;
Eko-znakowanie i znakowanie społeczne polega na umieszczaniu na opakowaniach lub etykietach produktów dodatkowych informacji z zakresu ekologicznej lub społecznej odpowiedzialności;
Ograniczanie emisji odpadów, zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych przez optymalizację procesów produkcji, transportu i logistyki (dowiedz się więcej z publikacji „Ekologia przyszłości”);
Inwestycje społecznie odpowiedzialne, uwzględniane przez analityków giełdowych w analizie przedsiębiorstwa kryteriów oceny możliwości długotrwałego wzrostu wartości spółek na podstawie wyników społecznych i ekologicznych;
Wolontariat pracowniczy to działania polegające na podejmowaniu i wspieraniu przez firmę działalności pracowników na rzecz organizacji pozarządowych i określonych przepisami prawa instytucji. Pracownicy-wolontariusze świadczą różnego rodzaju prace na rzecz potrzebujących, wykorzystując swoje umiejętności i zdolności, natomiast firma umożliwia im podejmowanie takich inicjatyw oraz wspiera ich działania finansowo lub organizacyjnie (dowiedz się więcej z publikacji „Firma=Zaangażowanie”).
Współpraca międzysektorowa, podejmowana przez biznes z organizacjami pozarządowymi, uczelniami wyższymi, pozwalająca dzięki efektowi synergii na lepszą realizację wspólnych działań (dowiedz się więcej z publikacji „15 polskich przykładów społecznej odpowiedzialności biznesu. Część III – partnerstwa międzysektorowe”).

Czy CSR jest regulowany prawnie?

Realizowanie CSR to działania oparte zarówno o dobrowolne zobowiązania i działania firm jak i, coraz częściej, o normy ustanawiane przez instytucje oraz zobowiązania prawno-ustawowe. Normy te dotyczą obszaru transparentności organizacji i obowiązkowego raportowania danych pozafinansowych. Są one wprowadzane zarówno przez giełdy papierów wartościowych jak i przez rządy narodowe oraz Unię Europejską. Duże zmiany na tym polu wprowadziła „Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw„, gdzie po raz pierwszy w ramach definicji CSR nie pojawiła się informacja o dobrowolności działań na tym polu. Dokument ten był kontynuacją procesu rozpoczętego przez Komisję Europejską w 2001 roku gdy przedstawiono dokument pt. Green Paper on Corporate Social Responsibility. W proces konsultacji włączyły się instytucje Unijne: dyrekcje generalne Komisji ds. zatrudnienia, spraw socjalnych, przedsiębiorstw i społeczeństwa informacyjnego, handlu, ochrony środowiska, przedstawiciele sektora przedsiębiorców, związki zawodowe, media, eksperci, organizacje pozarządowe i instytucje naukowe. Efektem konsultacji po opublikowaniu Zielonej Księgi stał się nowy dokument – strategia realizacji i upowszechniania społecznej odpowiedzialności biznesu – White Paper: Communication on CSR. Dokument ten jest adresowany do instytucji europejskich, państw członkowskich, partnerów społecznych, organizacji biznesowych i konsumenckich. Oba dokumenty dostępne są w dziale CSR w UE.

Czy CSR dotyczy jedynie dużych korporacji?

Zdecydowanie nie tylko. Po pierwsze, małe firmy często mają lokalny rodowód, funkcjonują w miejscu, gdzie żyją i mieszkają ich właściciele i pracownicy są więc blisko lokalnych spraw. Po drugie, małe firm angażują się w rozwiązywanie lokalnych problemów dotyczących chociażby edukacji czy wspierania rynku pracy, pomocy tej nie definiując jako CSR. Ponadto CSR może być realizowany przy użyciu różnych narzędzi i środków w zależności od potrzeb, preferencji czy rozmiaru firmy.

Dowiedz się więcej o społecznej odpowiedzialności biznesu w małych i średnich przedsiębiorstwach z publikacji „Polskie i szwedzkie MSP wobec wyzwań CSR” (PDF 4,0 MB) i raportu „Współpraca międzysektorowa na rzecz CSR na Śląsku (PDF,3,1 MB)”.

Jaka jest różnica między odpowiedzialnym biznesem a public relations?

Społeczna odpowiedzialność biznesu to odpowiedzialny sposób funkcjonowania firmy w przestrzeni społecznej, ekonomicznej, przyrodniczej, public relations to natomiast strategie informowania o tym, przekonywania do proponowanych rozwiązań i budowanie klimatu akceptacji do poczynań firmy, czyli działania wspierające budowanie reputacji i kreowanie odpowiedniego, założonego wizerunku. Realizacja programów CSR i planowe działania PR w firmie, w perspektywie długofalowej mają prowadzić do wzrostu wartości firmy, a tym samym do poprawy jej konkurencyjności.

Czy polskie firmy realizują zasady odpowiedzialnego biznesu?

Tak. Ponad 2/3 menedżerów największych polskich firm zna koncepcję odpowiedzialnego biznesu. Dla większości z nich jej fundamentem jest przestrzeganie norm etycznych w działalności firmy oraz regularne i sprawiedliwe wynagradzanie pracowników. Coraz większa liczba firm wyraża przekonanie o konieczności doskonalenia systemów zarządzania, w kierunku kształtowania wzajemnie korzystnych relacji ze wszystkimi interesariaszami. O coraz większym zainteresowaniu koncepcją odpowiedzialności przedsiębiorstw świadczyć może rosnąca z roku na rok liczba firm prezentujących swe praktyki w raporcie „Odpowiedzialny Biznes w Polsce” wydawanym przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz wystawiających się na Targach Dobrych Praktyk Biznesowych.

Dowiedz się więcej na ten temat z badania przeprowadzonego wspólnie przez KPMG w Polsce i Forum Odpowiedzialnego Biznesu.